Employee Leave Rights
ในโลกของการทำงาน หนึ่งในเรื่องสำคัญที่พนักงานทุกคนควรรู้คือ สิทธิการลา ตามที่กฎหมายกำหนด เพื่อให้สามารถใช้สิทธิของตนเองได้อย่างถูกต้อง และให้นายจ้างสามารถบริหารงานบุคคลได้อย่างมีประสิทธิภาพ
พระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 ได้กำหนดสิทธิในการลาไว้หลายประเภท ซึ่งแต่ละประเภทมีเงื่อนไขและสิทธิประโยชน์ที่แตกต่างกัน มาดูกันว่ามีอะไรบ้าง
1. การลาพักร้อน (Leave for Annual Vacation)
- ลูกจ้างที่ทำงานครบ 1 ปีขึ้นไป มีสิทธิ ลาพักร้อนไม่ต่ำกว่า 6 วันต่อปี (หรือตามที่นายจ้างกำหนดหากมากกว่านั้น) (มาตรา 30)
- สามารถสะสมวันลาพักร้อนในปีถัดไปได้ ตามระเบียบของบริษัท
- นายจ้างสามารถกำหนดช่วงเวลาที่เหมาะสมสำหรับการลาพักร้อนได้
2. การลาป่วย (Sick Leave)
- พนักงานมีสิทธิ ลาป่วยได้ตามจริง แต่หากลาติดต่อกันเกิน 3 วัน ต้องมีใบรับรองแพทย์ (มาตรา 32)
- ไม่มีการจำกัดจำนวนวันลา แต่ต้องเป็นไปตามความจำเป็นจริง
- นายจ้างต้องจ่ายค่าจ้างให้กับลูกจ้างในวันลาป่วย ไม่เกิน 30 วันต่อปี
3. การลากิจ (Personal Leave)
- ลูกจ้างมีสิทธิ ลากิจได้ไม่น้อยกว่า 3 วันต่อปี โดยยังได้รับค่าจ้าง (มาตรา 34)
- นายจ้างสามารถกำหนดเงื่อนไขในการแจ้งลาได้ เช่น ต้องแจ้งล่วงหน้าหรือขออนุมัติ
4. การลาเพื่อคลอดบุตร (Maternity Leave)
- พนักงานหญิงมีสิทธิ ลาเพื่อคลอดบุตรได้ 98 วัน ซึ่งรวมวันหยุดด้วย (มาตรา 41)
- นายจ้างต้องจ่ายค่าจ้างในช่วงลาคลอด ไม่เกิน 45 วัน ส่วนที่เหลือสามารถขอรับเงินชดเชยจากประกันสังคมได้
5. การลาเพื่อดูแลบุตร (Paternity Leave – สำหรับพนักงานชาย)
- ข้าราชการสามารถลาเพื่อดูแลภรรยาหลังคลอดได้ 15 วันทำการ (ตามกฎหมายข้าราชการ)
- สำหรับพนักงานเอกชน ขึ้นอยู่กับระเบียบของบริษัท นายจ้างบางแห่งอาจอนุญาตให้ลาชั่วคราวได้
6. การลาเพื่อทำหมัน (Sterilization Leave)
- ลูกจ้างสามารถลาหยุดเพื่อเข้ารับการทำหมัน ตามระยะเวลาพักฟื้นที่แพทย์กำหนด (มาตรา 33)
- ได้รับค่าจ้างตามปกติในช่วงเวลาดังกล่าว
7. การลาเพื่อรับราชการทหาร (Military Service Leave)
- ลูกจ้างที่ต้องเข้ารับราชการทหารเป็นการชั่วคราว (เช่น การเกณฑ์ทหาร) สามารถลาได้ (มาตรา 35)
- นายจ้างต้องจ่ายค่าจ้างให้ ไม่เกิน 60 วันต่อปี
8. การลาเพื่อประกอบศาสนกิจ (Religious Leave)
- ไม่ได้กำหนดเป็นกฎหมายบังคับ แต่บางบริษัทอาจให้พนักงานลาเพื่อบวช หรือประกอบศาสนกิจสำคัญ เช่น ฮัจญ์
- สิทธิการลาและการได้รับค่าจ้างขึ้นอยู่กับนโยบายของแต่ละองค์กร
9. การลาโดยไม่รับค่าจ้าง (Leave Without Pay – LWOP)
- เป็นกรณีที่ลูกจ้างขอลาหยุดโดยไม่รับค่าจ้าง ซึ่งไม่ได้มีกำหนดในกฎหมายแรงงาน
- นายจ้างสามารถอนุมัติหรือปฏิเสธได้ตามนโยบายบริษัท
- วันหยุดนักขัตฤกษ์ที่อยู่ระหว่างการลาโดยไม่รับค่าจ้างจะไม่นับเป็นวันทำงาน
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับสิทธิการลา (Employee Leave Rights)
1. ลาป่วยต้องแจ้งล่วงหน้าหรือไม่?
ไม่จำเป็นต้องแจ้งล่วงหน้า แต่หากลาติดต่อกันเกิน 3 วัน ต้องมีใบรับรองแพทย์ (มาตรา 32)
2. ถ้าพนักงานลาโดยไม่แจ้งล่วงหน้า นายจ้างสามารถหักเงินเดือนได้หรือไม่?
ขึ้นอยู่กับประเภทของการลา ถ้าเป็นลาป่วย หรือลากิจที่ได้รับอนุมัติ ไม่สามารถหักเงินได้ แต่ถ้าขาดงานโดยไม่มีเหตุผล นายจ้างสามารถดำเนินการทางวินัยได้
3. สามารถสะสมวันลาพักร้อนไปใช้ในปีถัดไปได้หรือไม่?
สามารถทำได้หากนายจ้างอนุญาต และต้องเป็นไปตามระเบียบของบริษัท (มาตรา 30)
4. ลากิจจำเป็นต้องมีหลักฐานประกอบหรือไม่?
ขึ้นอยู่กับนโยบายของบริษัท บางแห่งอาจขอหลักฐานเพื่อยืนยันเหตุผลในการลา
5. พนักงานชั่วคราวมีสิทธิในการลาต่าง ๆ หรือไม่?
พนักงานชั่วคราวมีสิทธิลาป่วย ลากิจ และลาพักร้อนเช่นเดียวกับพนักงานประจำ หากเข้าเงื่อนไขที่กฎหมายกำหนด
6. สิทธิการลาจะถูกคำนวณแบบ Prorate กรณีเข้าใหม่หรือลาออกระหว่างปีหรือไม่?
- หากพนักงานเข้าใหม่ สิทธิการลาพักร้อนจะถูกคำนวณแบบอัตราส่วน ตามจำนวนเดือนที่ทำงาน เช่น หากบริษัทให้ลาพักร้อน 6 วันต่อปี แต่พนักงานเริ่มงานในเดือนกรกฎาคม อาจได้สิทธิพักร้อน 3 วันในปีนั้น
- ในกรณีลาออก นายจ้างสามารถ คำนวณวันลาพักร้อนที่ใช้ไป หากใช้เกินจากที่ได้รับสิทธิตามสัดส่วน อาจถูกหักค่าจ้างคืนในเดือนสุดท้ายของการทำงาน
ข้อสังเกตสำหรับนายจ้างและพนักงาน
- พนักงาน ควรศึกษากฎหมายแรงงานและนโยบายของบริษัทเกี่ยวกับสิทธิการลา
- นายจ้าง ควรจัดทำระเบียบการลาให้สอดคล้องกับกฎหมาย เพื่อป้องกันปัญหาข้อพิพาทแรงงาน
- การใช้ HR Software สามารถช่วยให้พนักงานขออนุมัติลาได้ง่ายขึ้น และช่วยให้ฝ่ายบุคคลบริหารจัดการข้อมูลการลาได้อย่างมีประสิทธิภาพ
สรุป กฎหมายแรงงานไทยให้ความคุ้มครองพนักงานในการลาเพื่อเหตุผลที่จำเป็นต่าง ๆ แต่รายละเอียดบางอย่างขึ้นอยู่กับนโยบายของบริษัท ดังนั้น พนักงานและนายจ้างควรทำความเข้าใจเพื่อปฏิบัติตามสิทธิและหน้าที่ของตนเองได้อย่างถูกต้อง และการใช้ HR Software ในการบริหารจัดการเรื่องการลาจะช่วยให้องค์กรทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น
หากต้องการให้ระบบ COACH HCM ช่วยจัดการเรื่องการลา (Employee Leave Rights) ภายในองค์กรของคุณ ติดต่อเราวันนี้!