Severance Pay: Steps to Calculate It 100% Correctly

การจ่ายเงินชดเชยตามกฎหมายแรงงานเป็นเรื่องสำคัญที่นายจ้างและลูกจ้างต้องเข้าใจ โดยเฉพาะในแง่ของ ข้อบังคับตามกฎหมายแรงงาน และการเสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา หากปฏิบัติไม่ถูกต้อง อาจนำไปสู่ข้อพิพาททางกฎหมายและความไม่พึงพอใจของทั้งสองฝ่าย

ประเภทเงินได้พึงประเมินที่นายจ้างจ่ายให้ครั้งเดียวเพราะเหตุออกจากงาน

เงินได้พึงประเมินที่นายจ้างจ่ายให้ครั้งเดียวเพราะเหตุออกจากงาน มีดังนี้

(ก) เงินบำเหน็จตามกฎหมายว่าด้วยบำเหน็จบำนาญข้าราชการ เป็นเงินได้ที่คำนวณตามหลักเกณฑ์และวิธีการคำนวณบำเหน็จตามกฎหมายว่าด้วยบำเหน็จข้าราชการ

(ข) เงินที่จ่ายจากกองทุนสำรองเลี้ยงชีพ (PVD) เป็นกองทุนที่นายจ้างและลูกจ้างร่วมกันจัดตั้งขึ้นโดยสมัครใจ เพื่อให้ลูกจ้างมีเงินสะสมไว้ใช้หลังเกษียณ หรือลาออกจากงาน โดยแบ่งประเภทของเงินที่ได้รับจากกองทุนสำรองเลี้ยงชีพ เป็น 3 ส่วนหลัก:

• เงินสะสมของลูกจ้าง (Employee’s Contribution) เป็นเงินที่ลูกจ้างสะสมไว้เองในกองทุน ได้รับคืนเต็มจำนวนเมื่อออกจากงาน
• เงินสมทบของนายจ้าง (Employer’s Contribution) เป็นเงินที่นายจ้างสมทบให้พนักงาน ได้รับคืนตามเงื่อนไขของกองทุน
• ผลประโยชน์จากการลงทุนของกองทุน (Investment Returns) เป็นผลกำไรจากการนำเงินกองทุนไปลงทุน ได้รับคืนตามกฎเกณฑ์ของกองทุน

(ค) เงินชดเชยตามกฎหมายแรงงาน (Severance Pay) เป็นเงินที่นายจ้างต้องจ่ายให้ลูกจ้างที่ถูกเลิกจ้าง ไล่ออก โดยไม่มีความผิด กรณีที่นายจ้างสามารถเลิกจ้างโดยไม่ต้องจ่ายเงินชดเชยหากลูกจ้างมีความผิด เช่น:

• ทุจริตต่อหน้าที่
• จงใจทำให้นายจ้างได้รับความเสียหาย
• ฝ่าฝืนกฎระเบียบของบริษัทอย่างร้ายแรง
• ละทิ้งหน้าที่ติดต่อกันเกิน 3 วันทำงาน โดยไม่มีเหตุอันสมควร
• ลูกจ้างประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรงเป็นเหตุให้นายจ้างได้รับความเสียหาย
• ลูกจ้างสมัครใจขอลาออกเอง
• ลูกจ้างได้รับโทษจำคุกตามคำพิพากษาถึงที่สุด เว้นแต่เป็นความผิดที่กระทำโดยประมาทหรือความผิดลหุโทษ
• การจ้างที่มีกำหนดระยะเวลาไว้แน่นอนและเลิกจ้างตามกำหนดเวลานั้น ๆ

หลักเกณฑ์การจ่ายเงินชดเชยตามอายุงาน

กฎหมายกำหนดอัตราการจ่ายเงินชดเชย (Severance Pay) ตามระยะเวลาทำงานของลูกจ้าง ดังนี้:

วิธีคำนวณเงินชดเชยตามกฎหมายแรงงาน

เงินชดเชยคำนวณจาก ค่าจ้างสุดท้าย ที่ลูกจ้างได้รับ และสวัสดิการที่เกี่ยวข้องกับการทำงาน

ตัวอย่างการคำนวณ: ลูกจ้างทำงานมา 15 ปี และได้รับค่าจ้างเดือนละ 50,000 บาท

• อัตราเงินชดเชย = ค่าจ้าง 300 วัน หรือ 10 เดือน
• เงินชดเชยที่ต้องจ่าย = 50,000 x 10 = 500,000 บาท

สิทธิการยกเว้นภาษีเงินชดเชย:

• ลูกจ้างที่ได้รับเงินชดเชยจากการเลิกจ้าง แต่ไม่รวมเงินชดเชยจากการเกษียณอายุ สามารถได้รับ การยกเว้นภาษี สำหรับเงินชดเชยที่ไม่เกิน ค่าจ้างของ 400 วันสุดท้าย แต่ต้องไม่เกิน 600,000 บาท

ตัวอย่างการคำนวณภาษี

1. ส่วนยกเว้นภาษีเงินชดเชยในส่วน 400 วันแรก
   1. ตามเงื่อนไขยกเว้นภาษีใหม่ จะได้รับการยกเว้นไม่เกินค่าจ้าง 400 วัน หรือ 50% ของค่าจ้างสุดท้าย × จำนวนปีที่ทำงาน (เลือกค่าน้อยกว่า)
   1. 50% ของค่าจ้างสุดท้าย × จำนวนปีที่ทำงาน = (50,000 × 50%) × 15 = 375,000 บาท
   1. ค่าจ้าง 400 วัน = (50,000 × 400) ÷ 30 = 666,667 บาท
   1. ดังนั้น ยกเว้นภาษีได้ 375,000 บาท (เนื่องจากเป็นค่าที่น้อยกว่า 400 วัน)
2. ส่วนที่ต้องเสียภาษี
   1. เงินชดเชยที่ได้รับ = 500,000 บาท
   1. หักส่วนที่ยกเว้น = 500,000 – 375,000 = 125,000 บาท
   1. ส่วนที่เหลือ 125,000 บาทนี้ จะต้องถูกนำมาคำนวณภาษี

(ง) เงินชดเชยพิเศษหรือเงินได้ที่จ่ายครั้งเดียวเพราะเหตุออกจากงาน เป็นเงินที่นายจ้างจ่ายให้ลูกจ้างในกรณีที่ลูกจ้างต้องออกจากงาน ซึ่งไม่ใช่เงินชดเชยตามกฎหมายแรงงาน แต่เป็นเงินที่นายจ้างจ่ายเพิ่มเติมให้ตามเงื่อนไขที่ตกลงกัน หรือเป็นไปตามนโยบายของบริษัท

โดยทั่วไป เงินชดเชยพิเศษจะอยู่ภายใต้ข้อกำหนดของ มาตรา 48(5) แห่งประมวลรัษฎากร ซึ่งทำให้สามารถเลือก คำนวณภาษีแบบแยกต่างหาก จากเงินได้ประเภทอื่นได้ เพื่อให้เสียภาษีน้อยลง

วิธีเสียภาษีสำหรับเงินได้เพราะเหตุออกจากงาน

1. หากลูกจ้างทำงาน ไม่ถึง 5 ปี หรือไม่เข้าเงื่อนไข ต้องนำเงินชดเชยไปรวมคำนวณภาษีกับเงินได้ประเภทอื่น ๆ
   
   1. หากลูกจ้างทำงาน มากกว่า 5 ปี และเป็นการเลิกจ้างที่เข้าเงื่อนไข สามารถเลือก คำนวณภาษีแยกต่างหาก เพื่อช่วยลดภาระภาษี

ตัวอย่างใบแนบ ภ.ง.ด.90/91 กรณีเลือกเสียภาษีกรณีไม่นำไปคำนวณภาษีกับเงินได้อื่นๆ

นายจ้างควรปฏิบัติอย่างไร?

• แจ้งการเลิกจ้างอย่างเป็นทางการ: แจ้งล่วงหน้าตามกฎหมายหรือข้อตกลง
• คำนวณและจ่ายเงินชดเชย: ชำระเงินให้ถูกต้องและครบถ้วน
• ออกหนังสือรับรองการทำงาน: ให้ลูกจ้างใช้สมัครงานใหม่หรือทำธุรกรรมอื่น ๆ

สิ่งที่ลูกจ้างควรทำ

• ตรวจสอบสิทธิของตนเอง: ศึกษากฎหมายแรงงานเพื่อให้แน่ใจว่าได้รับเงินชดเชยถูกต้อง
• ขอเอกสารจากนายจ้าง: ขอหนังสือรับรองการทำงานและหลักฐานการจ่ายเงินชดเชย
• ปรึกษาหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง: หากไม่ได้รับเงินชดเชย สามารถร้องเรียนได้ที่ สำนักงานสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน

สรุป

การจ่ายเงินชดเชยตามกฎหมายแรงงานเป็นสิทธิที่สำคัญของลูกจ้าง และเป็นข้อบังคับทางกฎหมายที่นายจ้างต้องปฏิบัติตาม ความเข้าใจที่ถูกต้องจะช่วยให้การเลิกจ้างเป็นธรรม ลดความขัดแย้ง และเสริมสร้างความสัมพันธ์ที่ดีในองค์กร 📌 ต้องการระบบ HR ที่ช่วยจัดการเรื่องเงินเดือนและสิทธิพนักงานอย่างครบวงจร? COACH HCM ช่วยให้การบริหารงาน HR คำนวณ Severance Pay เป็นเรื่องง่าย